BlueScreen ပြဿနာ​​ဖြေရှင်းခြင်း

< p> Computer (Windows) အသုံးပြုသူတိုင်းနီးပါး ဒီပြဿနာ တစ်ချိန်မဟုတ်တစ်ချိန်ကြုံတတ်ကြပါတယ်။ Blue Screen of Death ​ခေါ် BSOD တက်ပြီဆိုရင် ​တော်​တော်များများက ဘာဖြစ်လို့မှန်းလဲမသိသလို ဘယ်လို​ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာမသိတာများပါတယ်။

Blue Screen ဖြစ်နိုင်တဲ့ အ​ကြောင်းအရင်းအမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ ဖြစ်တဲ့အ​ကြောင်းအရင်း​ပေါ်လိုက်ပြီး​ဖြေရှင်းနည်းလဲ အမျိုမျိုးရှိပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့် ​သေချာပေါက်​ပြေလည်​စေမယ့်​ဖြေရှင်းနည်းဆိုပြီး တစ်ခုထဲ ​ပြောလို့မလွယ်ပါဘူး။ Hardware ပိုင်း​ကြောင့်​ကော Software ပိုင်း​ကြောင့်​ကော ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ Hardware ပိုင်းပြဿနာဆို Windows ပြန်တင်ရင်​တောင် ​ပြေလည်မှာမဟုတ်ပါဘူး။

ဒါ​ကြောင့် BSOD ဖြစ်လာပြီဆိုရင် လုပ်​ဆောင်ရမယ့် အဆင့်ဆင့်ကို အကြမ်းဖျဥ်းရှင်းပြချင်ပါတယ်။

၁။ အချက်အလက်စုပါ။

>p>Blue Screen ​ပေါ်လာပြီဆိုတာနဲ့ပထမဆုံးလုပ်ရမှာ အဲဒီ Screen မှာပါတယ့် Error Code, Error Message ကိုဖတ်ပါ။ (Group မှာတခြားသူ​တွေကို​မေးမယ်ဆိုရင် Screenshot ​လေးပါယူထားလိုက်ပါ။) ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်တာဆိုရင် Restart ချပြီး Windows တက်မတက်ကြည့်ပါ။ Windows တက်​သေးတယ်ဆိုရင်၊ System Event Log ကိုဖွင့်ပြီး Blue Screen မတက်ခင်ကဖြစ်တဲ့ Error Message ​တွေကိုရှာဖတ်ပါ။ ​နောက်ပြီးရင် Blue Screen Error Dump File ကို Memory Stick ဖြစ်ဖြစ် အခြားတစ်ခုခုနဲ့ဖြစ်ဖြစ်ကူးယူထားပါ။ (ကျွမ်းကျင်သူဆီကအကူအညီ​တောင်းမယ် ဆိုရင် DxDiag ရဲ့ log ​လေးပါထုတ်ထားရင်ပို​ကောင်းပါတယ်။)  Blue Screen ကတစ်ကြိမ်ဖြစ်ပြီး​နောက်ထပ်မဖြစ်​တော့ရင် အ​ရေးမကြီးတာမျိုးလဲဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စိတ်ချချင်ရင်​တော့ တစ်ခါ​ပေါ်ရုံနဲ့လဲစစ်​ဆေးသင့်ပါတယ်။

၂။ အ​ကြောင်းအရင်းရှာ​ဖွေခြင်း

ပြဿနာရဲ့ အကြောင်းရင်းကိုရှာဖို့က​တော့ Google မှာ BSOD Code ကိုရိုက်ရှာရုံနဲ့ အ​တော်အတန်ဖြစ်နိုင်​ခြေ​တွေမှန်းလို့ရပါတယ်။ Google မှာမရှာတတ်ရင် Facebook Group ​တွေမှာ ​မေးနိုင်ပါတယ်။ (Group မှာ​မေးဖို့ဆိုရင် မိမိစက်ရဲ့ အချက်အလက် Windows Version, Hardware Info/DxDiag Screenshot/DxDiag Log, Error Code ဘယ်နှစ်ကြိမ်​ပေါ်တယ်၊ ဘာလုပ်​နေရင်း​ပေါ်တတ်တယ်၊ မ​ပေါ်ခင်က ထူးထူးခြားခြား Hardware, Software, Driver စတာ​တွေထည့်သွင်း ပြုပြင်တာရှိမရှိ​ပြောသင့်ပါတယ်။)

BSOD Code သိရရင်​တောင်မှ ဖြစ်ရတဲ့အ​ကြောင်းရင်းကို အတိအကျသိဖို့မလွယ်ပါဘူး။ သို့​သော် အများကြီးထဲမှာမှ အဖြစ်နိုင်ဆုံးကို​ရွေးထုတ်နိုင်မှာပါ။

၃။ မိမိစက်ကိုစစ်​ဆေးခြင်း

Computer Error ​တွေကို စုစည်းလိုက်ရင်​ပြောစရာ ၂မျိုးပဲရှိတယ်။ Software Error လား Hardware Error လားဆိုတာပါပဲ။ ပထမဆုံး Hardware ပြဿနာအချို့ကို ​ပြောပါမယ်။

Hardware ပိုင်းမှာ ဘယ်နေရာကမဆိုပြဿနာဖြစ်နိုင်ပြီး၊ Hardware ပြဿနာအများစုက အသစ်လဲမှရတတ်ပါတယ်။ စစ်​ဆေးဖို့ဆိုတာကလဲ လိုအပ်ရင် တစ်ခုခြင်းဖြုတ်တပ် အသစ်လဲကြည့်ရတာမျိုးပါ။ ဒါ​ကြောင့် Hardware ပြဿနာဆို သာမာန် အသုံးပြုသူတစ်​ယောက်က မိမိဘာသာ​ဖြေရှင်းဖို့ခက်တတ်ပြီး Service ဆိုင်ရဲ့အကူအညီ လိုအပ်တပ်ပါတယ်။ သို့​သော်လဲ Hardware ပြဿနာ​ကြောင့်ဟုတ်မဟုတ် မိမိဘာသာအလွယ်စစ်နိုင်တဲ့အပိုင်း​တွေ ရှိပါ​သေးတယ်။ ဒါ​ကြောင့် အခု ပို့စ်မှာ Hardware ပိုင်း အလွယ်စစ်တဲ့အပိုင်း​လေး​တွေအရင်​ပြောပါမယ်။

1. Overheating - Computer ရုတ်တစ်ရက်​ဖောက်တတ်တဲ့အ​ကောင်း​တွေထဲမှာ Heat တက်တာကို​မေ့ထားလို့မရပါဘူး။ Heat တက်မတက် Computer ကိုလက်နဲ့စမ်းမှန်းတာမျိုးထက် CPU-z လို App မျိုးနဲ့​စောင့်ကြည့်တာပိုတိကျပါတယ်။ Heat တက်ရတဲ့အ​ကြောင်း​တွေက ရာသီဥတုကိုကပူတာ Air-con မသုံးတာ၊ ဖုန်အမှုန်​တွေဝင်တာ၊ Fan မလည်တာ၊ အလွန်အကျွံသုံးတာ (e.g over clocking) စတာ​တွေပါပါတယ်။
2. HDD ပြဿနာ - Computer မှာ BSOD တက်ပြီဆို တခြားဘာမှမစစ်ခင် HDD အရင်စစ်ပါ။ HDD ကို Check-disk လုပ်ရပါမယ်။ HDD တစ်လုံးလုံးစစ်ဖို့ဆို Command Line က​နေ check disk with bad sector scan လုပ်ရပါမယ်။ Bad-Sector နဲ့ File System Error မရှိဘူးဆို ​နောက်အဆင့်​တွေဆက်စစ်ပါ။ Bad sector ရှိ​နေရင် HDD ပျက်​တော့မလားဆိုတာ​ခေါင်းထဲထည့်ထားပြီး အ​ရေးကြီး Data ​တွေ backup လုပ်တာ အသစ်လဲဖို့ပါကြိုစဥ်းစားထားရမှာပါ။
3. RAM ပြဿနာ - ဒါလဲအသစ်လဲကြည့်တာအတိကျဆုံးဆို​ပေမယ့် Memory Diagnosis Test နဲ့လဲ စစ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။

တခြား Hardware ပြဿနာ​တွေက​တော့ စက်ဖွင့်စစ်ရတာများတယ်။ Desktop ဆိုရင်​တော့ ဖွင့်ကြည့်ပြီး ကြိုး​ချောင်တာ၊ RAM အထိုင်မကျတာ၊ စတာ​တွေကြည့်လို့ရပါတယ်။ Power Supply voltage မှန်မမှန်၊ Motherboard စစ်တာ​တွေက​တော့ နဲနဲကျွမ်းကျင်သူလိုပါမယ်။
Hardware ပြီးရင် Software ဆိုင်ရာ​တွေစစ်ပါမယ်။ Software ပိုင်းကိုတစ်ခါထပ်ခွဲရင် ၄ မျိုးထပ်ခွဲလို့ရတယ်။

1. windows မှာပြဿနာဖြစ်တာ
2. Driver ဆိုင်ရာပြဿနာ
3. Other Software ပြဿနာ
4. Virus ပြဿနာတို့ပါ။

Virus ကို​တော့အရင်စစ်တာ​ကောင်းတယ်။ Antivirus ​ကောင်း​ကောင်း တစ်ခုနဲ့ Full Scan လုပ်ပေါ့။ လိုအပ်မယ်ထင်ရင်၊ Malware-byte လိုမျိုးနဲ့ပါထပ်စစ်။ Software ပြဿနာ​တွေက စစ်ရင်းနဲ့ကို ခနခန BSOD ထပ်ရတတ်လို့ Safe-Mode နဲ့ဝင်ပြီးစစ်တာမျိုးလိုအပ်နိုင်တယ်။

Virus ပြဿနာမဟုတ်ရင် Windows ဆက်စစ်ပါ။ Windows က​တော့တိတိကျကျစစ်ဖို့မလွယ်လှဘူး။ လွယ်လွယ်ကူကူစစ်လို့ရမှာက System File Checker စစ်ဖို့ပါ။ ​နောက်တစ်ခုက Windows Update ဆိုင်ရာ၊ တစ်ချို့က Windows Update လုပ်မိလို့ BSOD တက်တယ်။ တစ်ချို့က Windows update လုပ်မှ Error ​ပျောက်တယ်။ ပုံ​သေမှတ်လို့​တော့မရဘူး။

​နောက်တစ်ဆင့်က Driver ပါ။ Driver က အဖြစ်လဲများတယ်၊ အ​ဖြေရှာရတာလဲခက်တယ်။ တစ်ချို့ BSOD ​တွေမှာ Error Message မှာ ပြဿနာဖြစ်တဲ့ Driver နံမည်ပါတစ်ခါထဲပါတယ်။ အဲလိုမဟုတ်ရင်​တော့ ကိုယ့်ဘာသာရှာရမှာ။ Driver နဲ့ပါတ်သတ်ပြီး Device Manager မှာ၊ Event Log မှာ Error ပြတာရှိမရှိကြည့်​ပေါ့။ ​နောက်လတ်တစ်​လော Hardware အသစ် Driver အသစ်တင်မိသလား။ Software တစ်ခုခုတင်မိသလားပြန်စစ်ကြည့်၊ အထူးသဖြင့် Unsigned Driver ​တွေ၊ Driver Update လုက်တဲ့ Software ​တွေ သုံးမိရင်ပိုအ​ရေးကြီးတယ်။ Driver ပြဿနာမတက်ဖို့အ​ရေးကြီးတာက Driver ​တွေကို Official သုံးဖို့ပဲ။ မ​သေချာရင် Windows Driver Verifier သုံးပြီး Unsigned Driver ရှိမရှိရှာသင့်တယ်။ သံသယရှိတဲ့ Driver ​တွေရင်၊ Official Driver ​တွေပြန်တင်​ပေးပါ။ လတ်တစ်​လော Update လုပ်ထားတာဆို Rollback ပြန်လုပ်ကြည့်ပါ။

Windows, Driver, Virus စစ်ပြီးရင်​တော့ Software နဲနဲစဥ်းစား။ အထူးသဖြင့် လတ်တ​လော BSOD မတက်ခင်ကမှ တင်ထားမိတဲ့ Software  ေတွ၊ Registry ပိုင်းဆိုင်ရာပြင်ဆင်မှုတွေ၊ Computer ကို Modified လုပ် Tweak လုပ်တဲ့ Software အထူးသဖြင့် Theme ​ပြောင်းတာ​တွေ၊ Crack ​တွေ၊ System Clean လုပ်တယ်ဆို​ကြေငြာတဲ့ဟာ​တွေ၊ မယုံရတဲ့ဟာ​တွေ​ပေါ့။ နံမည်ရှိပြီးသာ​ပေမယ့် မိမိစက် မိမိ Windows နဲ့မကိုက်တာ​တွေ၊ Heavy Resources သုံးတာ​တွေ၊ Antivirus တစ်ချို့​ကြောင့်လဲဖြစ်တတ်တယ်။

၄။ ​ဖြေရှင်းခြင်း

အဲဒီ​တော့ ပြဿနာ​တွေရင်​တော့ ​တွေတဲ့ပြဿနာရှင်းရုံ​ပေါ့။ ဒါ​တော့အ​ထွေအထူး​ပြောစရာမလိုဘူး။ ရှာမ​တွေ့ရင် မ​သေချာခဲ့ရင်ဘာဆက်လုပ်မလဲ။

1. စောင့်ကြည့်ပါ။ တစ်ခါထဲ​ပေါ်​သေးတာဆို ဘာမှကြီးကြီးမားမားမရှိတာမျိုးလဲဖြသ်တတ်တယ်။ ​စောင့်ကြည့်ပါ။ ​နောက်တစ်ခါဖြစ်ရင် error code, event log ​တွေထပ်ယူ အရင်တစ်​ခေါက်နဲ့တိုက်စစ်၊ ပြဿနာအတွက် အချက်အလက်သစ်​တွေရနိုင်ပါတယ်။
2. System Restore လုပ်ကြည့်ပါ။ ပြဿနာက အရင်ကအ​ကောင်း ခုမှထဖြစ်တာဆို မဖြစ်ခင်ကာလ​လောက်ကို Restore ချကြည့်ပါ။ Restore ချရင် Software နဲ့ Setting, Data အချို့ဆုံးရှုံးနိုင်တာ​တော့သိထားဖို့လိုပါတယ်။
3. စက်ကိုရှင်းလင်းကြည့်ပါ။ Disk cleanup လုပ်ပါ။ မလိုတဲ့ software ​တွေပြန်ဖြုတ်ပါ။ Startup Item ​တွေရှင်း၊ Registry Clean လုက်တာ၊ Disk Defragment လုပ်တာ။ စသဖြင့်​ပေါ့။
4. Update လုပ်ပါ။ Windows Update လုပ်ပါ။ Software ​တွေလဲ မိမိစက်နဲ့ကိုက်​အောင် Update လုပ်ပါ။ Graphic Driver Update, Java, .Net framework, VC++R စတာ ​တွေ update လုပ်ကြည့်ပါ။
5. ကျွမ်းကျင်သူ​တွေဆီကအကြံဥဏ်ယူပါ။ error code အလိုက် Online က Article ​တွေ၊ Facebook Group မှာ​မေးတာ​တွေအပါအဝင်၊ Microsoft forum ​တွေမှာ ​မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။
6. Windows ပြန်တင်ပါ။ အ​ဖြေရှာလို့မရ​တော့ဘူးဆိုရင် မိမိ DATA ​တွေ Backup ယူပြီး windows ပြန်တင်တာ Software ပြဿနာ 99%ရှင်းသွားမှာပါ။ Windows တင်တဲ့အခါမှာလဲ၊ တတ်နိုင်သ​လောက် Clean windows, Update ဖြစ်တာတင်ပြီး Driver ကိုလဲ Official သာတင်ပါ။ တင်ပြီးပြီးချင်း Software ​တွေအစုံမတင်​သေးပဲ ခန​တော့​စောင့်ကြည့်ပါ။
7. Windows တင်တာ​တောင်ပြဿနာမရှင်း​သေးရင်​တော့ Hardware ပိုင်း​သေချာစစ်နိုင်​သော Service နဲ့ပြဖို့ သင့်ပါပြီ။

၅။ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း၊

BSOD ကအ​ကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့​ပေါ်နိုင်တာမို့ မဖြစ်အောင်လုံးလုံးကာကွယ်လို့မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါ​ကြောင့်

• Hardware, Software ​တွေကို ကိုက်ညီတာ​ရွေးသုံးပါ။ (Heavy Software သုံးရင် CPU, RAM လဲ​ကောင်း​ကောင်းသုံး​ပေါ့။ Hardware ​တွေမြင့်ရင် cooling system, power supply လဲ​ကောင်းတာသုံး​ပေါ့။)
• Power Supply မှန်ပါ​စေ၊ UPS သုံးပါ။
• သန့်ရှင်း​ရေးလုပ်ပါ။ ​လေဝင်​လေထွက်၊ အခန်း​အေး​အောင်ထားပါ။
• Antivirus ​ဆောင်ပါ၊ မလိုပဲ Crack မသုံးပါနဲ့။ မလိုပဲ Software ​တွေအများကြီးမသုံးပါနဲ့။ နံမည်ရှိတာ​တွေဦးစား​ပေးသုံးပါ။ Outdated ​တွေ Source မသိတာ​တွေ တတ်နိုင်သ​လောက်​ရှောင်ပါ။
• System Restore မပိတ်ထားပါနဲ့။ Regular Back-Up လုပ်ပါ။ Event log ​တွေ မလိုပဲမဖျက်ပါနဲ့။
• HDD Health, CPU Temp စတာ​တွေမကြာမကြာစစ်​ပေးပါ။
• Windows Update ကိုသတိနဲ့လုပ်ပါ။ လုံးဝပိတ်ထားတာမျိုးအားမ​ပေးပါ။ ဒါ​ပေမယ့် အ​လောတစ်ကြီးထွက်ထွက်ခြင်းတင်တာထက် ရက်နဲနဲ​လောက်​စောင့် Known Issue ​တွေ၊ သက်ဆိုင်ရာ Knowledge-Based Article ​တွေ​လေ့လာပြီးတင်တာ​ကောင်ပါတယ်။
• Driver ကို Official ပဲသုံးပါ။ အလုပ်လုပ်​နေတဲ့ Driver ​တွေကို မလိုပဲ update လုပ်မ​နေပါနဲ့။ Graphic driver ကလွဲလို့​ပေါ့။
• User Account တစ်ခုထဲမထားပါနဲ့။ မိမိကမကျွမ်းကျင်ရင် Admin Account နဲ့မသုံးပဲ Standard Account နဲ့သုံးပါ။

အကြမ်းဖျဥ်း သ​ဘောတရားအ​တွေးအ​ခေါ်သာ​ရေးတာ​တောင်​တော်​တော်ရှည်သွားတာမို့လုပ်ကိုင်နည်းအ​သေးစိတ်မ​ရေး​တော့ပါ။ ဒီပို့စ်ထဲမှာပါတဲ့ test ​တွေပဲစုပြီး တစ်ပို့စ်ထပ်တင်​ပေးပါမယ်။